سوراخکاری یا دریل کاری روی سرامیک و کاشی

دریل کاری روی سرامیک و کاشی یکی از کارهایی است که نیازمند دقت بسیار زیادی است چرا که در این محصولات به علت وجود لعاب‌ها و لایه‌های ترد و شکننده امکان و احتمال شکستن بسیار بالا است اما با رعایت کردن نکات و قواعد لازم می‌توان این کار را بدون ایجاد خسارت و به بهترین شکل انجام داد.

پس از اتمام کاشی کاری، حفاری کاشی برای نصب لوازم جانبی حمام، قفسه ها یا سایر اتصالات، یکی از دغدغه‌های اصلی صاحبان ساختمان است. در این مقاله، گام به گام نحوه سوراخ کردن کاشی را ارائه می‌دهیم. به گونه‌ای که بدون ترک خوردن کاشی‌ها بتوانید لوازم جانبی خود را نصب کنید.

ابزار مورد نیاز برای سوراخ کردن کاشی و سرامیک

قبل از اینکه سوراخکاری را شروع کنید، آماده کردن ابزار مناسب ضروری است. این کار نه تنها به شما کمک می کند تا کارتان را با دقت و سرعت بیشتری انجام دهید، بلکه خطر ترک خوردگی و شکستگی کاشی ها را به شدت کاهش می دهد. در ادامه، لیستی از ابزارهای مورد نیاز را با جزئیات بیشتر بررسی می کنیم:

بیشتر بخوانید: انواع دریل

دریل برقی یا شارژی برای سوراخ کردن کاشی و سرامیک

انتخاب یک دریل با قابلیت تنظیم سرعت (Speed Control) حیاتی است. این ویژگی به شما اجازه می دهد تا ابتدا با دور پایین کار را شروع کنید و پس از عبور از لایه سخت و شکننده لعاب، به تدریج سرعت را افزایش دهید.

دریل های دارای تنظیم گشتاور (Torque Setting) نیز به کنترل فشار کمک کرده و از آسیب به سطح کاشی جلوگیری می کنند.

نکته: هرگز از حالت چکشی دریل استفاده نکنید، چرا که لرزش شدید باعث خرد شدن کاشی می شود.

بیشتر بخوانید: بهترین دریل خانگی

مته مخصوص کاشی و سرامیک

استفاده از مته های معمولی به جای مته های مخصوص، اصلی ترین دلیل شکستگی کاشی است. برای سوراخکاری روی کاشی و سرامیک، باید از مته هایی با نوک کاربیدی یا الماسه استفاده کنید. مته های الماسه گران تر هستند اما برای سطوح بسیار سخت مانند چینی و سنگ های طبیعی بهترین عملکرد را دارند.

نوار چسب کاغذی

سطح لعاب دار کاشی بسیار لغزنده است و ممکن است مته در لحظه اول سر بخورد و به آن آسیب برساند. با چسباندن یک نوار چسب کاغذی روی محل مورد نظر، می توانید مته را در جای خود ثابت نگه دارید و از لغزش آن جلوگیری کنید.

بیشتر بخوانید: فرق دریل شارژی و برقی

عینک و ماسک ایمنی برای سوراخ کردن کاشی و سرامیک

سوراخکاری کاشی گرد و غبار زیادی تولید می کند. برای محافظت از چشم ها در برابر ذرات معلق و ریه ها در برابر گرد و غبار مضر، استفاده از عینک ایمنی و ماسک تنفسی ضروری است.

اسفنج یا اسپری آب

اصطکاک ناشی از دریل کاری باعث داغ شدن شدید مته می شود که می تواند به کاشی آسیب بزند و عمر مته را کم کند. برای خنک نگه داشتن مته، به صورت دوره ای با یک اسفنج خیس یا اسپری آب، محل سوراخکاری و سر مته را مرطوب کنید.

دستکش ایمنی

دستکش ایمنی نه تنها از پوست دست در برابر حساسیت های احتمالی محافظت می کند، بلکه هنگام کار با دریل، کنترل بهتری روی ابزار خواهید داشت.

مته (Jig) برای سوراخ کردن کاشی و سرامیک

برای اینکه سوراخ ها کاملاً صاف و هم اندازه از آب درآیند، می توانید از یک راهنمای مته استفاده کنید. این ابزار پلاستیکی روی کاشی قرار می گیرد و مته را در یک نقطه ثابت نگه می دارد. به جای آن، می توانید یک تکه چوب را به اندازه دلخواه سوراخ کنید و از آن به عنوان الگو استفاده کنید.

نکته: هرگز از مته های فرسوده استفاده نکنید؛ چون قدرت نفوذ پایین تری دارند و احتمال آسیب به کاشی را بالا می برند.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید دریل

آشنایی با دریل مناسب برای سوراخکاری کاشی و سرامیک

انتخاب دریل مناسب نقش تعیین‌کننده‌ای در کیفیت و ایمنی سوراخکاری روی کاشی دارد. دریل‌هایی که دارای قابلیت تنظیم سرعت (Speed Control) هستند، این امکان را می‌دهند که ابتدا با سرعت پایین شروع کرده و سپس به‌آرامی سرعت را افزایش دهید؛ کاری که برای عبور از لعاب سطحی کاشی بسیار مهم است.

همچنین استفاده از دریل‌هایی که قابلیت تنظیم گشتاور (Torque Setting) دارند، کمک می‌کند فشار بیش از حد به سطح وارد نشود. لازم به یادآوری است که هرگز نباید از حالت چکشی دریل برای سوراخکاری کاشی استفاده کرد، زیرا لرزش شدید این حالت می‌تواند منجر به ترک‌خوردگی یا شکستن کامل کاشی شود.

توجه به ضخامت کاشی و زیرساخت‌های پشت دیوار

پیش از شروع سوراخکاری، باید حتماً به ضخامت کاشی توجه شود. کاشی‌های ضخیم‌تر نیاز به مته‌های قوی‌تر و زمان بیشتر برای نفوذ دارند، در حالی که کاشی‌های نازک‌تر بسیار حساس‌تر بوده و نیاز به فشار کنترل‌شده دارند. همچنین توجه به پشت دیوار نیز حیاتی است؛ چون ممکن است در پشت کاشی، لوله‌های آب، گاز یا سیم‌های برق قرار داشته باشد. پیشنهاد می‌شود از دستگاه‌های تشخیص لوله و کابل استفاده کنید یا با ضربه‌ی آرام روی دیوار، صداهای توخالی یا پر را تشخیص دهید. این مرحله نه‌تنها از آسیب‌های جدی به تأسیسات ساختمان جلوگیری می‌کند، بلکه امنیت شما را نیز حفظ می کند.

بیشتر بخوانید: اجزای تشکیل دهنده دریل

سوراخکاری روی سرامیک و کاشی

کاشی یکی از متداول‌ترین موارد مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی است. اغلب دیوارها و کف جاهایی مانند حمام‌ها، آشپزخانه‌ها و راهروها با کاشی و سرامیک پوشانده شده است. شکننده بودن این ماده از نکات مهم آن است و هنگام قطع آینه یا قفسه روی کاشی با مشکل تقسیم روبرو شده‌اند. بنابراین، برای ایجاد سوراخ شسته و رفته و آسیب رساندن به پوشش، باید بدانید که چگونه کاشی را به درستی سوراخ کنید.

مرحله اول سوراخکاری روی سرامیک و کاشی: انتخاب مته مناسب

همانطور که قبلاً ذکر شد، دریل کاری روی سرامیک و کاشی به یک مته مخصوص نیاز دارد. مته‌های معمولی یا حتی سنگ‌تراش به راحتی کار نمی‌کنند، زیرا آنها به اندازه کافی قوی نیستند تا بتوانند به سطح سخت کاشی نفوذ کنند. در عوض، شما باید مته‌هایی با نوک کاربیدی یا نوک الماس را انتخاب کنید. مته الماسه پرهزینه تر هستند اما در برابر سختی‌های حفاری حتی در سخت ترین سطوح کاشی نیز نفوذ خواهد کرد.

اما مته سنگ تراشی با نوک کاربیدی متداول ترین نوع مته‌ها به هنگام کار بر روی سرامیک و کاشی هستند. آنها در عین حال که کاملا در حفاری سرامیک مفید واقع می‌شوند، اما در مقابل با سفال‌های چینی ناکارآمدند. موادی که سختی آن از سرامیک بیشتر باشد، مثل سفال‌های چینی، بهتر است با همان مته‌های الماسی حفاری شوند.

نوع مته	کاربرد اصلی	مزایا	معایب
کاربیدی	کاشی و سرامیک معمولی	قیمت مناسب، دسترسی آسان	دوام کمتر روی سطوح بسیار سخت
الماسه	سرامیک سخت، چینی، پرسلان	دقت بالا، دوام زیاد	قیمت بالاتر
سنگ تراشی معمولی	کارهای سبک	ارزان و موجود در همه ابزارفروشی ها	احتمال ترک خوردگی، سرعت پایین در حفاری

توصیه آروا: اگر قرار است فقط چند سوراخ روی کاشی معمولی ایجاد کنید، مته کاربیدی کافی است. اما برای پروژه های حرفه ای یا کاشی های سخت تر، مته الماسه بهترین نتیجه را می دهد.

بیشتر بخوانید: راهنمای خرید مته

مرحله دوم سوراخکاری روی سرامیک و کاشی: ثابت کردن مته در محل سوراخکاری

هر کسی که قبلاً دریل کاری روی سرامیک و کاشی را تجربه کرده باشد، می‌داند که لعاب سطح باعث می‌شود هنگام شروع کار، ثابت ماندن مته بر روی سطح کار مشکل شود. شما نیاز دارید تا مته به سطح کاشی بچسبد و از آن جدا نشود.

برای اینکار یک نوار چسب کاغذی بر روی محل مورد نظر خود بچسبانید و با اندازه‌گیری درست، محلی که می‌خواهید حفاری کنید را بر روی نوار کاغذی با x نشانه گذاری کنید. چنین چیزی به شما کمک خواهد کرد که به هنگام شروع اولیه کار، مته بر روی سطح کاشی نلغزد.

ممکن است بخواهید بر روی سطح کاشی چند سوراخ ایجاد کنید که همه‌ی آنها هم‌اندازه باشد. برای اینکار می‌توانید یک تکه چوب را با اندازه دلخواه سوراخ کنید و از آن به عنوان راهنمایی برای در آوردن اندازه دقیق، استفاده کنید.

یا آنکه از ابزاری مخصوص به نام راهنمای مته استفاده کنید. این ابزار را می‌توانید در هر مغازه‌ای که کاشی و ابزار آلات مرتبط با آن را می‌فروشد؛ بیابید. راهنمای مته از جنس پلاستیک است که، به کاشی وصل می‌شود و عملی مشابه با همان تکه چوب‌هایی که در بالا توضیح دادیم را انجام می‌دهد.

بیشتر بخوانید: آموزش کار با دریل

مرحله سوم سوراخکاری روی سرامیک و کاشی: شروع دریل کاری روی سرامیک و کاشی

حال تمام مقدمات را آماده کرده‌اید. از لوازم ایمنی، جانبی گرفته تا اندازه‌گیری و علامت زدن قسمت مورد نظر. دیگر وقت آن است که حفاری را آغاز کنید. همانطور که قبلاً اشاره کردیم، کاشی‌ها (به خصوص کاشی های چینی و سنگ‌های طبیعی) کاملاً مقاوم هستند و به گونه‌ای طراحی شده اند که در مقابل تمام ابزارهای خانگی مقاومت کنند.

اگرچه به طور کلی این یک چیز خوب است، زیرا در بلندمدت منجر به سالم ماندن این سطوح در خانه‌ها و مراکز دیگر می‌شود، اما به هنگام کار اولیه بر روی آنها، نیاز به صبر و حوصله‌ بالایی دارند.

برای آنکه حفاری خوب پیش برود، آهسته پیش بروید، سرعت دریلی که مته به آن وصل است را بر روی کمترین میزان آن بگذارید و فشار یک نواختی بر سر مته وارد کنید تا لعاب روی کاشی و سرامیک از بین برود. پس از عبور از لایه‌ لعاب، کم کم می‌توانید سرعت خود را افزایش دهید.

وقتی از لایه‌ کاشی گذشتید و به دیوار رسیدید، ناگهان سرعت را افزایش ندهید، زیرا ممکن است چسب نگهدارنده کاشی به دیوار سست باشد و منجر به کنده شدن کاشی و خورد شدن آن شود.

مرحله چهارم سوراخکاری روی سرامیک و کاشی: خنک کردن مته

موثر بودن عمل حفاری کاشی به این است که  مته خود را خنک نگه دارید. اما چگونه؟ تمام آنچه برای جلوگیری از گرم شدن مته های شما لازم است؛ یک اسفنج خیس شده است که هراز گاهی سر مته را با آن خیس کنید تا خنک شود. متناوبا، می‌توانید یک اسفنج مرطوب را در حالی که از مته استفاده می‌کنید زیر محل حفاری بگیرید.

این کار نه تنها از گرم شدن بیش از حد مته جلوگیری می‌کند، بلکه گرد و غبار و بقایای حاصل از حفاری را نیز کم می‌کند. اگر از هر یک از این روش‌ها استفاده می‌کنید، بسیار مراقب باشید که قسمت موتور دریل را در معرض آب قرار ندهید.

مرحله پنجم سوراخکاری روی سرامیک و کاشی: جهت گیری دریل

دریل خود را صاف و با زاویه ۹۰ درجه نسبت به سطح کار نگه دارید، مگر آنکه بخواهید قسمت سوراخ شده را کج کنید که برای چنین چیزی باید دست خود را نسبت به زاویه‌ای که می‌خواهید نگه دارید. دریل به هر جهتی تغیر وضعیت دهد، مته نیز به همان سمت می‌رود.

روش های جایگزین برای سوراخکاری بدون دریل

اگر در دسترس بودن دریل یا مته مناسب مشکل است، می توانید از روش های زیر استفاده کنید:

استفاده از میخ و چکش (برای کاشی های نازک)

نوک میخ را روی محل موردنظر قرار دهید و با چکش ضربه های کوچک و کنترل شده وارد کنید تا سوراخ ایجاد شود.

مناسب برای نصب وسایل سبک و کاشی های شکننده.

پیچ گوشتی شارژی با مته مخصوص سرامیک کوچک

سرعت پایین و فشار یکنواخت باعث ایجاد سوراخ می شود.

فقط برای سوراخ های کوچک و پروژه های سبک توصیه می شود.

ابزارهای دستی مخصوص (Punch یا Ceramic Hole Punch)

ابزاری کوچک و دقیق برای سوراخ های کم عمق روی کاشی و سرامیک.

نیاز به برق یا باتری ندارد و مناسب کاشی های حساس است.

نکته: این روش ها برای کاشی های ضخیم یا چینی مقاوم مناسب نیستند و فقط برای سوراخ های سبک و موقت توصیه می شوند.

بیشتر بخوانید: دریل کاری روی فلزات

اشتباهات رایج در سوراخکاری کاشی و راه‌های جلوگیری از آن

در فرایند دریل کاری کاشی، برخی خطاها به‌طور مکرر رخ می‌دهند که با شناخت آن‌ها می‌توان از آسیب‌های پرهزینه جلوگیری کرد. استفاده از مته نامناسب یا کند یکی از اشتباهات رایج است که باعث ترک یا پریدگی لبه سوراخ می‌شود. همچنین شروع با سرعت بالا یا فشار بیش از حد در ابتدای کار، باعث شکستگی سطح کاشی خواهد شد. از دیگر خطاهای رایج، عدم استفاده از راهنمای مته یا نوار چسب برای تثبیت نقطه شروع حفاری است که منجر به لغزش مته می‌شود. اگر این موارد را از قبل بدانید و پیشگیری کنید، دریل‌کاری به‌مراتب روان‌تر و بدون خسارت انجام خواهد شد.

بیشتر بخوانید: بهترین مارک دریل شارژی

نکات مهم بعد از سوراخکاری روی کاشی

پس از پایان عملیات سوراخکاری، اقدامات تکمیلی برای نصب وسایل روی کاشی اهمیت زیادی دارد. ابتدا لازم است با یک دستمال یا مکنده، گرد و غبار حاصل از حفاری را به‌طور کامل پاک کنید تا چسبندگی لوازم یا رول‌پلاک‌ها به سطح مختل نشود. سپس رول‌پلاک مناسب با نوع دیوار و عمق سوراخ را در جای خود قرار دهید و اگر نیاز است، مقداری چسب یا درزگیر سیلیکونی برای تثبیت بهتر استفاده کنید. اگر قصد نصب وسیله‌ای سنگین دارید، بررسی کنید که پشت کاشی سطح محکمی (مثل بتن یا آجر) وجود داشته باشد. رعایت این نکات نه‌تنها باعث استحکام نصب می‌شود، بلکه ظاهر نهایی کار را نیز حرفه‌ای و تمیز جلوه می‌دهد.

کلام آروا:

اگر از راهنمایی‌های این مقاله پیروی کنید، در مسیر درست دریل کاری روی سرامیک و کاشی هستید. دو نکته بسیار مهم وجود دارد که باید بخاطر بسپارید؛ اول اینکه اطمینان حاصل کنید که شما مته های درست و مناسبی دارید. دوم مته‌ها را خنک نگه دارید و آهسته و ثابت ادامه دهید. حفر کاشی و سرامیک مسابقه ای نیست و بزرگترین دست‌آورد را می‌توانید با صبر و حوصله بدست آورید.

---

پاسخ کارشناسان آروا به سئوالات شما

چگونه کاشی را بدون ترک خوردن سوراخ کنیم؟

از مته مناسب (کاربیدی یا الماسه)، سرعت پایین دریل، نوار چسب برای ثابت نگه داشتن مته و خنک کردن مته با آب استفاده کنید.

چه مته ای برای سوراخ کردن کاشی و سرامیک مناسب است؟

برای کاشی های معمولی از مته کاربیدی و برای کاشی های سخت، چینی یا پرسلان از مته الماسه استفاده کنید.

آیا می توان بدون دریل کاشی را سوراخ کرد؟

بله، با ابزارهایی مثل میخ و چکش (برای کاشی های نازک)، پیچ گوشتی شارژی با مته کوچک یا ابزار دستی مخصوص Punch، می توان سوراخ های سبک ایجاد کرد.

چگونه مته را هنگام سوراخکاری خنک کنیم؟

هر چند ثانیه یکبار نوک مته را با اسفنج خیس یا اسپری آب خنک کنید تا از داغ شدن و ترک کاشی جلوگیری شود.

چه اشتباهاتی هنگام سوراخکاری کاشی رایج است؟

استفاده از مته نامناسب یا فرسوده، شروع با سرعت بالا یا فشار زیاد، عدم استفاده از نوار چسب یا راهنمای مته و فراموش کردن خنک کردن مته از جمله رایج ترین اشتباهات هستند.

بعد از سوراخکاری چه اقداماتی لازم است؟

گرد و غبار را تمیز کنید، رول پلاک مناسب را نصب کنید، در صورت نیاز از چسب یا سیلیکون استفاده کنید و پشت کاشی را برای نصب وسایل سنگین بررسی کنید.