ترکمتر چیست؟ کاربرد ترکمتر در دریل چیست؟

کنترل و اندازه گیری میزان گشتاور و همچنین باز و بسته کردن پیچ، کارهای مهم و حساسی است که برای انجام دادن آن باید ابزار مناسب این کار را در اختیار داشته باشیم. ترکمتر یک ابزار حرفه ای و کاربردی است که در شکل ها و انواع مختلفی وجود دارد که کاربرد های آن نیز متفاوت می باشد. برای شناخت و درک بهتر از اینکه ترکمتر چیست و از آن در چه مواردی استفاده می شود ابتدا باید یک تعریف درست و جامع از آن ارائه دهیم.

ترکمتر دارای انواع دستی و به صورت گشتاورسنج روی دریل وجود دارد که هر کدام دارای کاربردهای متفاوتی هستند که در مواقعی که مورد نیاز است استفاده می شود. انواع ترکمتر که در این مطلب به آنها اشاره خواهیم کرد و توضیح خواهیم داد در مشاغلی مانند مکانیکی، تاسیساتی و مشاغلی که در آنها به دریل و پیچ گوشتی برقی نیاز داریم کاربرد دارد.

در ترکمتر دستی با اعمال فشار توسط دست و حرکت دادن ترکمتر می توانیم انواع پیچ ها را باز و بسته نماییم و در دریل و پیچ گوشتی برقی با تنظیم ترکمتر یا گشتاور میزان گشتاور را با توجه به نوع پیچ تنظیم می نماییم. در ادامه به تعریف کامل و جامع از اینکه ترکمتر چیست؟ می پردازیم و پس از آن انواع ترکمتر و کاربرد هایی که این ابزار دارد اشاره می کنیم تا در نهایت به یک شناخت کامل و جامعی درباره ترکمتر یا گشتاورسنج برسیم.

ترکمتر چیست؟

برای اعمال دقیق گشتاور به یک نقطه اتصال‌ در پیچ و مهره از وسیله ای به نام ترکمتر استفاده می‌شود. به‌ عبارتی‌ دیگر کار این وسیله کنترل و اندازه میزان گشتاور وارد شده در هنگام باز کردن و بستن پیچ و مهره است. این وسیله دارای نام های مختلفی در بازار مانند گشتاورسنج یا ترک رنچ است.

برای اندازه گیری گشتاورِ سیستم هایی که حالت گردنده و چرخشی دارند، از ترکمتر استفاده می‌شود. مانند موتور گیربکس ماشین، در کل برای مواردی که اندازه‌گیری نیروی وارد بر محور جسم گردنده نیاز است، کاربرد دارد. به عنوان مثال اگر درب ظرف نوشابه با گشتاوری بیش از حد معمول بسته شود، باید با ترکمتر باز شود. به دلیل اینکه در کارخانه به صورتی تنظیم شده که قابل باز شدن با دست نیست .

روی آن یک شاخص نصب شده که می‌توان گشتاور مورد نیاز را به وسیله آن تنظیم کرد. واحد اندازه‌گیری این وسیله با توجه به کشور تولید‌کننده و برند آن متفاوت است. واحد گشتاور بر طبق استاندارد جهانی، نیوتن در متر است اما در برخی از تولید‌کنندگان انگلیسی و آمریکایی واحد شاخص ترکمتر ، اینچ در پوند و یا فوت در پوند است.

هر آچار بر اساس نوع برند و موارد کاربرد آن میزان اندازه‌گیری و دقت خاص خود را دارد. همچنین میزان دقت و خطا در هر گشتاور با گشتاور دیگر متفاوت است ولی معمولا بین ۱ تا ۴ درصد تلورانس خطا دارد.

تاریخچه ترکمتر

برای اولین بار توسط کارکنان شهرداری در شهر نیویورک برای کنترل آب وسیله‌ای به نام ترکمتر اختراع شد . کار این وسیله کنترل آب به وسیله باز و بسته کردن پیچ و مهره‌های اتصالات آب شهری بود و این کار باعث ایمنی در کار هم می‌شد.شخصی به نام والتر چری سلر در سال ۱۹۲۰ این وسیله را برای استفاده در خط تولید خودرو در شرکت کرایسلر، تولید کرد و آچار آن را هم اختراع کرد و توانست در سال ۱۹۳۸ گشتاروسنج را به تولید انبوه برساند. هم اکنون این ابزار در تمام کارگاه‌های صنعتی، خط تولید کارخانه‌ها، صنایع سنگین و.‌‌.. استفاده می‌شود. در ادامه به صورت کامل به بررسی ترکمتر و انواع آن می پردازیم و بعد از آن کاربرد ترکمتر در دریل را توضیح می دهیم. با ما همراه باشید.

انواع ترکمتر

ترکمتر یا گشتاور سنج بر اساس ساخت و طراحی می تواند دارای انواع مختلفی باشد. البته از لحاظ کارکرد نیز داری انواع مختلفی هستند و از انواع آن که کاربرد های زیادی دارد گشتاورسنج دستی است.  انواع ترکمتر با توجه به اندازه و میزان مصرف به موارد زیر تقسیم می شوند که در ادامه به توضیح هرکدام می پردازیم.

• تقه ای
• کمر شکن
• ساعتی یا عقربه ای
• دیجیتال
• برقی یا شارژی
• کرنومتری
• جغجغه ای
• بادی
• هیدرولیک
• شاهینی

ترکمتر تقه‌ای

از این نوع ابزار برای استفاده در کارگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود. در این نوع از انواع ترکمتر ، وقتی گشتاور به میزان مورد نظر برسد، تقه یا ضربه‌ای را احساس می‌کنید که این تقه به معنی این است که گشتاور به حالت مورد نظر رسیده است.

ترکمتر کمرشکن

گشتاورسنج کمرشکن ابزاری خاص است و تقریبا زیر مجموعه‌ای از نوع تقه ای محسوب می‌شود. در وسط آن لولایی وجود دارد که وقتی به گشتاور مورد نظر می‌رسد ترکمتر از آن نقطه مورد نظر تا می‌شود یا به اصطلاح دیگر می‌شکند.

ترکمتر ساعتی یا عقربه ای

از این نوع ابزار بیشتر برای خط تولید کارخانه‌ها استفاده می‌شود و کاملا مخصوص است. عقربه‌ ای که روی این گشتاورسنج نصب شده به شما این امکان را می دهد که گشتاور وارد شده را مشاهده نمایید.

ترکمتر دیجیتال

ترکمتر دیجیتال زیر مجموعه‌ای از نوع تقه‌ای می‌باشد و دارای دقت بالایی است. بر روی این ابزار، نمایشگری طراحی شده که با استفاده از آن گشتاور وارد شده قابل مشاهده و دیدن است.

ترکمتر برقی یا شارژی

یکی دیگر از انواع ترکمتر ،برقی یا شارژی است که وظیفه آن مانند بقیه ترکمتر ها تنظیم گشتاور برای بستن پیچ و مهره است تنها تفاوت آن این است که از این نوع بر روی دریل و پیچ گوشتی شارژی استفاده می شود .در واقع پشت سه نظام حلقه ای قراردارد که بر روی آن اعدادی نوشته شده است و به وسیله این حلقه می توان گشتاور دستگاه را مطابق نیازمان تنظیم کنیم.

بیشتر بخوانید : سه نظام دریل چیست ؟

ترکمتر کرنومتری

از ساده ترین انواع ترکمتر ها که کار با آن ها بسیار راحت است نوع کرونومتری می باشد که در آن این امکان برای شما وجود دارد که میزان گشتاور را تنظیم کنید. برای این کار باید انتهای دسته را فشار دهید و بچرخانید. لازم است بدانید خود دستگاه ترکمتر در بازه های متفاوتی وجود دارد و شما باید با توجه به نیازتان ترکمتری را انتخاب کنید که مقدار گشتاور مورد نیازتان در بازه مربوطه باشد.

ترکمتر جغجغه ای

ظاهر تگشتاورسنج جغجغه خیلی شبیه جغجغه های دوران بچگی است اما به صورت صنعتی تولید شده است و مورد استفاده قرار می گیرد.

ترکمتر بادی

زمانی که گشتاور مورد نیاز به قدری زیاد است که از حد توان نوع دستی فراتز است از ترکمتر بادی استفاده می شود برای مثال در صنایع فولاد، کشتی سازی و پتروشیمی کاربرد بسیار دارد؛ در واقع ترکمترهای دستی تا ۳ هزار نیوتن و ترکمترهای بادی تا ۸۰ هزار نیوتن را می توانند تحمل کنند و منبع تغذیه آنها پمب باد و کمپرسور باد است

ترکمتر هیدرولیک

از این نوع نیز همانند نوع بادی برای صنایع سنگین استفاده می شود حتی می توان اظهار داشت که توان و قدرت بیشتری برای تنظیم گشتاور ها دارند و در مکان هایی که از هوا یا باد فشرده نمی توان استفاده کرد از ترکمتر هیدرولیک استفاده می شود.

ترکمتر شاهینی

مزیتی که دارد این است که در هنگام سفت کردن پیچ شما می توانید از میزان نیزوی اعمال شده به پیج اطلاع پیدا کنید. این مدل ترکمترها به دلیل اینکه فنر ندارند به کالیبراسیون کمتری احتیاج دارند البته در صورتی که نکات استفاده صحیح از دستگاه را رعایت کنید.شرکت تونیچی ژاپن یکی از سابقه دارترین و قدیمی ترین تولید کنندگان ترکمترمی باشد.

میزان دقت ترکمترها

میزان دقت ترکمترهای دستی حداکثر تا رنج ۳۰۰۰ نیوتن متر است. ترکمترهای دستی در زمان وارد شدن گشتاور دقتی حدود ۳ درصد دارند ولی ترکمترهای ساعتی و دیجیتالی در زمان وارد شدن گشتاور دقتی معادل یک درصد دارند.

پیچ گوشتی برقی نظام دار چیست؟

ابزاری مانند دریل که برای باز و بسته کردن پیچ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ پیچ گوشتی برقی نام دارد. نوع کار آن شبیه به پیچ گوشتی دستی است با این تفاوت که با نیروی برق کار می‌کند و نیازی به نیروی دست کاربر وجود ندارد.

بیشتر بخوانید : معرفی انواع دریل

این پیچ گوشتی های برقی یا شارژی اغلب برای سوراخ‌کاری مورد استفاده قرار می‌گیرد و استفاده از آن‌ها در کارگاه‌های صنعتی متداول است. این نوع از پیچ گوشتی برقی را دریل پیچ گوشتی هم می‌گویند که قابلیت اجرای دو عملکرد مجزا را دارد و محصولی با دو کاربرد است.

یک نوع از پیچ گوشتی‌های برقی هستند که مجهز به نظام یا کلاچ می‌باشند. نوع عملکرد نظام به شکلی است که موقع کامل بسته شدن پیچ، از وارد شدن فشار مضاعف بر پیچ و سطح مواد جلوگیری می‌کند. این عمل همان عملکرد ترکمتر در پیچ گوشتی‌های شارژی و برقی است.

کنترل گشتاور یا ترکمتردار چیست؟

قابلیت ترکمتر در دریل که به آن اصطلاحا نظام نیز می‌گویند بیشتر برای بستن پیچ‌ها به وسیله دریل است. به طور کلی گشتاور، اندازه نیرویی است که پیچ گوشتی یا همان دریل به پیچ وارد می‌کند و آن را می‌چرخاند.

در اغلب موارد به خصوص هنگامی که با چوب کار می‌کنید، این مساله اهمیت زیادی دارد که نیروی بیش از حد به پیچ وارد نشود. مخصوصا زمانی که پیچ تا آخر پیچیده شده است. به دلیل اینکه اگر غیر از این باشد جای پیچ گشاد و هرز خواهد شد و امکان شکستن چوبی که روی آن کار انجام می‌دهید وجود دارد.

بنابراین در اکثر دریل‌های برقی و شارژی (پیچ گوشتی برقی یا شارژی) این امکان وجود دارد که میزان نیرویی که قصد دارید به پیچ وارد کنید را در آن تنظیم نمایید. ترکمتر معمولا از طریق قسمتی، حلقه مانند که بر سر دریل وجود دارد به وسیله شماره‌هایی که بر روی آن وجود دارد قابل تنظیم است.

بیشتر بخوانید : گشتاور دریل شارژی

کاربرد ترکمتر در دریل چیست؟

اکثر دریل‌ها و پیچ گوشتی‌ها، حلقه تنظیم گشتاور دارند. این حلقه یا همان ترکمتر در دریل به کاربر این اجازه را می‌دهد تا بتواند اندازه گشتاور را با استفاده از حلقه کنترل ترکمتر ، کنترل کند. حلقه تنظیم گشتاور در موقع بستن و سفت کردن پیچ قابل استفاده است.

بیشتر بخوانید : راهنمای خرید دریل شارژی

اگر از گشتاور دریل به درستی استفاده شود؛ چرخش مته دریل بعد از رسیدن به گشتاور که از قبل توسط کاربر تنظیم شده، چرخش آن متوقف می‌شود. همین امر باعث می‌شود سر پیچ سالم بماند و سطح کار به علت انتقال نیروی بیش از حد آسیب نبیند.

استاندارد ترکمتر

ترکمتر ها دارای انواع استاندار ها می باشند. این استاندارها توسط سازمان ها و انجمن ها معین می شود. از مهم ترین آنها می توان به انجمن مکانیک آمریکا، موسسه ملی استاندارد و فناوری و iso اشاره کرد. در ساخت آنها باید از استاندارد های مورد نیاز استفاده کرد. این استاندارد ها بیشتر برای این است که هنگام خرید ترکمتر بهترین آنها را بتوانیم انتخاب کنیم. یکی از ویژگی هایی که در ساخت و گرفتن استاندارد باید در نظر داشت نیروی گشتاور و کالیبراسیون است. معتبر ترین استاندارد iso است که در اکثر کشور ها مورد تایید است.

راهنمای خرید آچار ترکمتر

ترکمتر ها انواع مختلفی دارند و هر کدام از این انواع ،موارد استفاده متفاوتی دارند. با توجه به اینکه انواع مختلفی از آچار های ترکمتر وجود دارد و هر کدام از آنها در موارد مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، نیاز به یک راهنمای خرید داریم. یکی از نکات مهم قبل از خرید ، این است که به کاربرد و موارد استفاده آن توجه داشت. استفاده از تکنولوژی های روز از دیگر مزیت ها و ویژگی های مهم است که طبق استاندارد های مهم باید در ترکمتر ها استفاده شود.

استفاده از بهترین متریال ها در ساخت ،یکی دیگر از ویژگی هایی است که می تواند ما را در خرید یک ترکمتر مناسب کمک کند. توجه به برند نیز می تواند ما را در یک انتخاب مناسب یاری کند و هنگام خرید این آچار ،توجه به تمام این نکات بسیار مهم است تا با آسودگی بتوانیم آچار مورد نیاز را تهیه کنیم.

کلام آروا:

در این مطلب به معرفی کامل ترکمتر و انواع آن پرداختیم. در ادامه کاربردی که حلقه تنظیم گشتاور در دریل و پیچ گوشتی های برقی و شارژی دارد را به صورت کامل گفتیم تا هنگام کار با این ابزار مفید، کاملا با امکانات آن آشنا باشید. جهت مشاوره و خرید انواع ابزار تخصصی مانند: انواع دریل برقی و شارژی، انواع باتری دریل شارژی، چکش های برقی و… با کارشناسان و متخصصان فنی در شرکت آروا تماس حاصل فرمائید.